Młyny nad Prudką. „Odsłona” I-Wielki Staw

Miejsca i ludzie, Z kart historii lokalnej

Jednym z lewych dopływów  Luciąży jest Prudka – obecnie niewielka rzeczka liczącą 20 km długości i mająca swoje źródła w okolicach wsi Lipowczyce. Jej wody płyną przez Rdułtowice, Krzemieniewice, Białek. W miejscowości Gorzkowice zmienia kierunek na północno-wschodni by dalej płynąć przez Bujnice i Szczepanowice i w miejscowości Wilkoszewice połączyć się z Luciążą.

Wycinek z Google Maps z pokazaną rzeką Prudką i Luciążą

Na tej rzeczce przez wieki – krótszy lub dłuższy czas – pracowały młyny wodne. Dzisiaj chcę przedstawić pierwszy z nich – Wielki Staw. Pozostałości tegoż młyna znajdują się w niedalekiej odległości od lokalnej drogi z Gorzkowic do Kopaniny. Z drogi tej nie ma szans by go dostrzec. Miejsce i ślady po młynie znajdują się w rękach spadkobierców ostatnich jego właścicieli. Po uzyskaniu od nich zgody na zrobienie zdjęć i umieszczeniu ich na naszej  stronie, z moim przewodnikiem p. Zbigniewem Sipińskim idziemy, by go zobaczyć. Miejsce fantastyczne i znane tylko miejscowym. Pan Zbyszek opowiada nam, iż w dzieciństwie był to cel jego wędrówek, a wozy które zajeżdżały do młyna ze zbożem pamięta do dzisiaj, wzdychając, że te czasy nigdy nie wrócą.

Mój przewodnik p. Zbigniew Sipiński

Ostatnimi właścicielami młyna była rodzina Woźniaków (Wawrzyniec i Józef), zaś pierwszymi znanymi mi, poznanym dzięki zapisom w księgach metrykalnych to rodzina młynarzy Odrzywołków. Żyli oni od przez całą II połowę XVIII wieku aż do lat 30 –tych XIX w tym miejscu. Kazimierz Odrzywołek, młynarz z Gorzkowic (najprawdopodobniej tam siedzieli jego rodzice, również młynarze), który w roku 1738 zawarł w parafii Rozprza związek małżeński, był ojcem Tomasza mieszkającego tak jak i on  na Wielkim Stawie oraz Jana, który gospodarował we młynie gorzkowickim.

Akt małżeństwa Kazimierza Odrzywołka młynarza z Gorzkowic z roku 1738.Księgi metrykalne parafii Rozprza.

Wydaje mi się, że młyn ma zdecydowanie starszy rodowód, aniżeli początek XVIII w. i należy go utożsamiać z młynem zlokalizowanym w Bujniczkach, który wspominany jest już w połowie XVI wieku w źródłach archiwalnych. Wtedy absolutnie nie wymieniano nazwy Wielki Staw, natomiast dzisiejsze położenie Bujniczek uległo na przestrzeni wieków małym zmianom. Jedyną lokalizacją młyna w Bujniczkach było tylko to miejsce nad Prudką, wszak bowiem innej rzeki w tym rejonie nie było. Młyn ten zaliczano do wsi Bujniczki, nazwa Wielki Staw funkcjonowało przynajmniej od połowy XVIII wieku.

Poniżej przedstawiam zdjęcia Wielkiego Stawu i zapraszam do poczytaniu o innych młynach nad Prudką, informacje o nich będą się ukazywać co jakiś czas. Jeśli maja Państwo wiedzę na temat przeszłości Wielkiego Stawu to zapraszam do dyskusji i czekam na ewentualne informacje.

One thought on “Młyny nad Prudką. „Odsłona” I-Wielki Staw

  • Dzień dobry
    Dziś trafiłem na Pani artykuł dotyczący młynów w okolicy Gorzkowic, jak wynika z informacji rodzinnych nad Wielkim Stawem żył a 25.044.1872 roku ożenił się mój prapradziadek Franciszek Soczyński który zaślubił Konstancję z d. Grabowską, niestety nie wiem jaką funkcję pełnił tam Franciszek. Być może, że w Wielkim Stawie ( lub w Cieślach) urodził się mój pradziadek Bolesław Soczyński, bracia Bolesława mieli jakiś związek z Stefan z młynem Lelit, a Wiktor młynem Niwiska.
    Pozdrawiam Marcin Zięba

Dodaj komentarz