Rajsko Duże i Małe w II poł. XIX w.

Z kart historii lokalnej

Niemalże przez cały wiek XIX wsie Rajsko Duże i Małe były w rękach rodziny Sucheckich i wchodziły w skład majątku Stara Wieś. Po uwłaszczeniu chłopów w Królestwie Polskim folwark Rajsko był w dalszym ciągu częścią majątku Stara Wieś.

  W roku 1857 w Rajsku Dużym było 11 ubezpieczonych przed ogniem domostw, w których mieszkali: Jan Pielużek  z Franciszką z domu Trzuszczak, Mateusz Skrobek, Szczepan Cieślik z żoną Marianną z domu Skrobek, Stefan Siemkowski z żoną Katarzyną z Jeżów, Franciszek Lasoń z Marianną z Krokwińskich, Walenty Pielużek  z Katarzyną z Olczyków, Jan  Jeż  z  Agnieszka z Nowisów, Jan Ziemski  z Rozalią z Owczarczyków, Jan Dawidowicz z Marianną z Jeżów, Błażej Krokwiński  z Elżbietą z Dawidowiczów, Wincenty Popławski z Wiktorią z Wolskich (młynarze),Jan Kuliński. We wsi pod numerem pierwszym stała wtedy nowo wybudowana karczma, która zastąpiła wcześniejszą karczmę z zajazdem. Była z drzewa, kryta gontem z murowanym kominem i stajnią o wymiarach: 28 metrów długości, 14 metrów szerokości, 4 wysokości.

  W Rajsku Małym domostw ubezpieczonych było 12. W latach 50-tych XIX w. mieszkali w nich: Jan Papierak  z żoną Anną z Piątkowskich, Bartłomiej Wachura Bartłomiej z Marianną z Raźniaków, Józef Jończyk  z Marianną z Jeżów, Mikołaj  Marosek  z Małgorzatą z Marchewków, Tomasz Jończyk  z Anną z Sucheckich, Franciszek Jończyk  z Julianną z Bełdowskich, Antoni Jeż z Józefą Szczepańską, Jan Jeż  z Julianną z Pielużków, Stanisław Krasoń  z Katarzyną Misztelą, Jan Skrobek  z Marianną z Wiklińskich, Wincenty Papierak  z Anastazją z Czecotów, Jan Jeż  z żoną Marianną.

  Po uwłaszczeniu chłopów, w roku 1880 folwark Rajsko liczył 269 mór i 274 pręty, a chłopi mieli z folwarkiem wspólne pastwisko zwane Lesisko. W wyniku zmian własnościowych chłopi z Rajska Dużego otrzymali 119 mórg i 150 prętów, a chłopi z Rajska Małego 152 mórg i 5 prętów.

Źródło: APPT

4 comments

  • Najbardziej „podoba” mi się tekst, że chłopi byli ubezpieczeni od ognia. Zbadałbym ten wątek, ponieważ większość wioski Rajsko znale, spłonęła. Spisek, chęć zysku, podpalacz?

    • Nie ma tu nic tajemniczego. Każdy majątek był ubezpieczony. Takie zachowane źródła są cenne dla historii lokalnej, wiele z nich zawiera dużo informacji o danej wiosce. Chałupy płonęły, bo były drewniane, ogień przenosił się szybko. Oczywiście, nasi przodkowie czasami kombinowali, więc…

  • Witam,

    Bardzo ciekawe źródło historyczne. Czy posiada Pani informacje, pod jakim numerem zamieszkiwał Jan Dawidowicz z żoną Marianna w 1857r? Jego ojciec Walenty mieszkał pod Nr 1, tak wynika z metryk kościelnych rodzeństwa Jana, kiedy obowiązywał Kodeks Napoleona odnotowywania numeru domu w metrykach.
    W jednym z Pani artykułów wyczytałem, że Walenty ojciec wspomnianego w powyższym artykule Jana prowadził karczmę w Rajsku.
    Dla poszukiwaczy korzeni rodzinnych mogą tylko powiedzieć, że jedyny syn Jana, który doczekał się potomstwa to Wawrzyniec, zmarły w 1912r i pochowany jest w Mierzynie z żoną Ludwiką. Link do nagrobka poniżej.
    https://www.icmentarze.pl/mierzyn2/szukaj_nowy_groby.php?kwatera=A03/0042&log_nazwisko=Dawidowicz&log_imie=Wawrzyniec%22
    Pozdrawiam serdeczne,
    Robert

Dodaj komentarz